Francuski Instytut Gospodarki Polska pod patronatem czasopisma Controlling i Zarządzanie przeprowadził badanie nt. wykorzystania Balanced Scorecard jako narzędzia wdrożenia strategii wśród przedsiębiorstw działających w Polsce.
Balanced Scorecard (zwany też Strategiczną Kartą Wyników lub Zrównoważoną Kartą Wyników) to system zarządzania przez cele strategiczne, który integrując inne systemy i narzędzia zarządcze wspiera realizację strategii poprzez przełożenie jej na cele i działania operacyjne powiązane z celami strategicznymi. Metodyka BSC została opracowana przez R. Kaplana i D. Nortona. Pierwszy raz jej nazwa pojawiła się w 1992 roku w artykule "Business Harvard Review". Od tej pory następował rozwój tej metodyki, dzięki czemu stała się ona jednym z głównych narzędzi zarządzania strategicznego w wielu korporacjach. Po ich spektakularnych sukcesach, coraz częściej była i jest stosowana w średnich i małych przedsiębiorstwach.
Francuski Instytut Gospodarki Polska przeprowadził drugą edycję badania nt. wykorzystania Balanced Scorecard jako narzędzia wdrożenia strategii wśród przedsiębiorstw działających w Polsce. Najnowsze badanie zostało przeprowadzone w grudniu 2022 roku.
Najnowsze badania w zakresie stosowanych metod zarządzania strategicznego pokazują, że przedsiębiorstwa coraz częściej dostosowują standardowe narzędzia zarządcze do ich indywidualnych potrzeb i specyfiki, a także coraz częściej wybierają rozwiązania hybrydowe. Przykładowo do zarządzania wdrożeniem strategii firmy z pozycji zarządu i kadry zarządzającej wykorzystują Balanced Scorecard. Natomiast już do kaskadowania celów na niższe poziomy organizacji wykorzystują inne narzędzia. Wymienić tu można OKR-y (Objectives Key Results) lub MBO (Management by Objectives).
W ostatnim czasie klasyczna konstrukcja Strategicznej Karty Wyników składająca się z 4 perspektyw: finansowej, klienta, procesów wewnętrznych oraz wiedzy i rozwoju zyskała kolejną piątą perspektywę. Obejmuje ona cele w zakresie zrównoważonego rozwoju, tzw. perspektywę ESG, (Environment - Środowisko, Social Responsibility - Społeczną Odpowiedzialność oraz Corporate Governance - Ład Korporacyjny). Tym samym integrując w sobie nowy obszar wyznaczania celów i KPI zarządczych.
W Polsce coraz więcej firm korzysta z narzędzia jakim jest Balanced Scorecard. Jak wynika z naszego badania aż 44% firm, które wzięło w nim udział wykorzystuje narzędzie zarządcze jakim jest BSC. W porównaniu do badania przeprowadzonego przez nas w 2006 roku, BSC było stosunkowo nowym i mało popularnym narzędziem zarządczym. Odnotowano wzrost liczby firm, które pracowały w oparciu o BSC o 27% punktów procentowych. W roku 2006 jedynie 17% badanych firm pracowało w oparciu o BSC.
Balanced Scorecard jest wykorzystywany najczęściej do wdrażania strategii (71%), monitoringu celów (76%) oraz komunikowania strategii (43%). Aż 57% z firm, które wdrożyły BSC, ma pięcioletnie lub dłuższe doświadczenie w jego wykorzystaniu. Długoletnia współpraca z systemem zarządzania przez cele strategiczne (BSC) jest niewątpliwie związana z jego uniwersalnością.
Rys. 1. Sposoby wykorzystania BSC
Ponad połowa ankietowanych przedsiębiorstw dostrzega korzyści z wdrożenia strategii z wykorzystaniem Balanced Scorecard już w trakcie wdrażania strategii. Największą korzyścią finansową wskazywaną przez organizacje biorące udział w badaniu jest wzrost zysków (65%)
Rys. 2. Korzyści finansowe z wdrożenia BSC
Korzyściami pozafinansowymi niepodważalnie są:
Najczęściej widoczną w sferze organizacyjnej korzyścią w firmach jest lepsza organizacja wewnętrzna spółki (59%) (Rys. 3. Korzyści pozafinansowe z wdrożenia BSC). W 52% przypadków strategia była opisana w ogólnym zarysie przed przystąpieniem do budowy i wdrażania BSC.
Rys. 3. Korzyści pozafinansowe z wdrożenia BSC
Wdrażanie systemu BSC najczęściej połączone było z wdrażaniem systemu motywacyjnego, który oparty był o cele i KPI (71%). Na drugim miejscu znalazła się komunikacja strategii firmy z wykorzystaniem narzędzi BSC (57%). Kolejne było wdrożenie programu komunikacji strategii pracownikom (43%) i wdrożenie systemu zarządzania projektami (43%).
Rys. 4. Narzędzia towarzyszące wdrożeniu BSC,
W ramach wdrożenia strategii cele i KPI były kaskadowane najczęściej do poziomu średniej kadry menedżerskiej (poziom N-2 lub do poziomu pracowników – po 33%.
Najczęściej pojawiającym się problemem była biurokracja związana z monitoringiem celów, KPI oraz projektów strategicznych (38%).
W kwestionariuszu znalazło się również pytanie dotyczące rozwiązań informatycznych, wspierające BSC w organizacjach. Poza Excelem i wewnętrznymi aplikacjami wykorzystywanymi przez badane organizacje wśród odpowiedzi znalazły się takie oprogramowania jak:
Ponadto przedsiębiorstwa kilkukrotnie wskazały systemy ERP/ERP VENDO jako narzędzie wspierające BSC.
Wszystkie firmy, które wdrożyły Balanced Scorecard poleciłyby wdrożenie tego systemu innym organizacjom. Natomiast część z nich pod określonymi warunkami.
Większość firm poszukuje narzędzi, które pozwolą im:
Balanced Scorecard właściwie wdrożona, tzn. wykorzystująca kluczowe jej narzędzia:
staje się bardzo pomocna w zarządzaniu strategicznym i operacyjnym w polskich firmach.
Poszukują one sprawdzonych narzędzi, które wpasują się w kulturę organizacyjną i uspójnią język komunikacji w organizacji wspierając tym samym współpracę. BSC coraz bardziej zyskuje na popularności. Staje się niejako standardem w zakresie zarządzania przez cele strategiczne i KPI w firmach działających w Polsce.
Zainteresowanych pełnym raportem z badania zachęcamy do kontaktu: dawid.klepacz@figpolska.pl
Francuski Instytut Gospodarki Polska Sp. z o.o.
ul. Filtrowa 75 / 5, 02-032 Warszawa
NIP: 5251562318
KRS: 0000159975
REGON: 012323640
