Ewolucja otoczenia VUCA czyli otoczenie BANI. Jak odnaleźć się w nowej rzeczywistości?

BANI jest ewolucją powstałej w latach 80 XX wieku koncepcji VUCA. Obie koncepcje określają złożoność naszych czasów i oferują szereg wskazówek na temat tego, jak należy postępować, mierząc się ich specyfiką. Czym wyróżnia się zatem nowa koncepcja? Koncepcja BANI rozszerza definicję nowej rzeczywistości, wprowadzając świeższą perspektywę i propozycję szeregu możliwości, jakie możemy wykorzystać jako jednostki, aby lepiej odnaleźć się w złożonej rzeczywistości.

Czym właściwie jest rzeczywistość BANI?

BANI zakłada, iż podstawowe czynniki, które określały naszą rzeczywistość zgodnie z koncepcją VUCA ewoluowały i stały się jeszcze bardziej specyficzne.

• To, co kiedyś było niestabilne, przestało być wiarygodne
• Ludzie nie czują się już niepewni, są niespokojni
• Rzeczy nie są już skomplikowane, zamiast tego podlegają nieliniowym systemom logicznym
• To, co kiedyś było dwuznaczne, dziś wydaje się nam niezrozumiałe.

Na akronim BANI składają się poniższe elementy.

Brittle (kruchy)

Dzisiejsze systemy polityczne, gospodarcze, energetyczne i ekologiczne funkcjonują na zasadzie domina. Awaria jednego komponentu, może poskutkować uszkodzeniem innego lub wielu innych, przykłady:

• Dostawy żywności
• Dostawy energii
• Globalny handel ogółem.

Dążymy do maksymalizacji zysków w każdej dziedzinie życia, nie zwracając przy tym uwagi na kruchość systemu i wagę naszych decyzji, np.:

• Monokulturowe rolnictwo
• Klątwa zasobów.

Anxious (niespokojny)

Konsekwencją funkcjonowania w kruchym świecie jest bycie chronicznie „niespokojnym”. Skutkuje to problemem z podejmowaniem decyzji i poczuciem bezradności. Przykłady:

• Wypatrywanie kolejnego kryzysu
• Zachowanie bierności, aby uniknąć złych decyzji
• Poczucie desperacji z powodu utraconych możliwości.

Liczba bodźców otrzymywanych każdego dnia przerasta nasze umiejętności przetwarzania: zostajemy zasypywani negatywnymi informacjami, ulegamy dezinformacji. Wzmaga to nasz niepokój i powoduje, że musimy być stale czujni, co jest niezwykle wyczerpujące.

Non-linear (nieliniowy)

Do tej pory kierowaliśmy się logiką liniowych łańcuchów przyczynowo-skutkowych, które przestały do siebie pasować:

• Małe decyzje mają nieproporcjonalny wpływ, który może okazać się zarówno korzystny, jak i niszczycielski
• Zmiany prowadzą do konsekwencji z ogromnym opóźnieniem lub stają się namacalne dopiero po czasie
• Np. globalne ocieplenie w obecnej formie jest wynikiem decyzji podjętych przez przemysł około 1980 roku
• To samo dotyczy ekonomii, systemów biologicznych, zdrowia medycznego... Ujawnienie się w pełni rozwiniętych konsekwencji danej przyczyny może zająć dość dużo czasu.

Incomprehensible (niezrozumiały) 

Nieliniowość sprawia, iż przyczyny wydarzeń i decyzji mogą się wydawać pozbawione sensu.

• Ludziom brakuje uporządkowanych schematów.

Co ważne, posiadanie większej ilości informacji i danych nie jest równoznaczne ze znalezieniem odpowiedzi. Obecnie mamy więc prawo do braku zrozumienia wielu aspektów życia.

• Rozwój nowych technologii i efekty synergii (ludzki mózg + technologia) najprawdopodobniej ostatecznie uczynią wiele rzeczy zrozumiałymi.

Wszystkie te elementy, sprawiają, iż potrzebujemy nowych ram, na których będziemy opierać swoje działania. Nie możemy jednak czymś zarządzać, jeśli nie możemy tego kontrolować, a nie możemy kontrolować tego, czego nie jesteśmy świadomi.

Czasy BANI to czasy ludzi świadomych

Podejścia i sposoby, aby iść naprzód w świecie BANI

Koncepcja BANI wskazuje na to, jakie obszary powinniśmy rozwijać, aby lepiej radzić sobie z wyzwaniami współczesnego świata. Dotyczy to zarówno nas, jako osób, które mierzą się z problemami świata BANI, ale i nas, jako liderów, którzy na co dzień wpływają na well-being swoich pracowników. Świadomość na temat własnego stylu zarządzania czy w ogóle zachowania oraz wpływu, jaki wywiera ono na zespół jest kluczowa w procesie motywowania, utrzymania satysfakcji i rozwoju kompetencji jego wszystkich członków. Dobry lider powinien być świadomy, z czym mierzą się jego pracownicy i jak z nimi postępować.

Należy mieć na uwadze, iż w świecie ciągłych zmian, wymagającym ciągłej nauki - up-skilling’u/reskilling’u tak czy inaczej nie uciekniemy on rozwijania kompetencji swoich zespołów. Co roku mierzymy się z coraz większym problemem braku talentów, który wymaga od nas większej dbałości o pracowników, którzy są jednocześnie bardziej obciążeni przez otoczenie BANI. Widzimy też nowe generacje wchodzące na rynek pracy, które prezentują postawy oparte na innych wartościach, a ich zachowania i reakcje ukształtowane są przez erę cyfrową i problem zwiększonego dystansu.

Model BANI a poszczególne składowe

Koncepcja BANI świetnie wpisuje się w problematykę dzisiejszego świata, wspierając adaptację i rozwój jednostek również z uwzględnieniem problemów o podłożu psychologicznym. Budowanie bezpieczeństwa w zespole, rozwój rezyliencji (odporności na stres), nauka empatii czy umiejętności podejmowania szybkich i świadomych decyzji to przykłady rozwiązań, które powinny uwzględniane przez menedżerów według postulatów prezentowanej koncepcji.

Główne aspekty, na których skupia się model BANI w odniesieniu do poszczególnych składowych:

Według różnych badań, odpowiednie kompetencje miękkie będą miały ogromny wpływ w coraz bardziej zautomatyzowanej przyszłości. Kompetencji miękkich nie zastąpi nam technologia. Co więcej, jej wzmożony udział w życiu i w pracy będzie powodować konieczność rozwoju pewnych umiejętności miękkich. Jak twierdzi Ostendi Global, aż 6 z 11 kompetencji przyszłości dotyczy właśnie kompetencji miękkich. Patrząc nie tylko na wskazany typ, a na całą listę, możemy znaleźć kompetencje przyszłości korespondujące właśnie ze specyfiką naszej charakterystycznej rzeczywistości.

Adaptacja do zmian, umiejętność logicznego myślenia, automotywacja, otwartość, inteligencja emocjonalna, kreatywność, a w końcu przywództwo i wywieranie wpływu (dostosowane do współczesnych realiów). To kompetencje integralne do wymagań stawianych przez świat BANI na poziomie pracowników lub osób zarządzających.

Podsumowanie

Przejście od rzeczywistości VUCA do rzeczywistości BANI oznacza konieczność adaptacji nowych narzędzi i metod zarządzania, które uwzględniają nietypowe wyzwania takie jak kruchość, niepewność, nieliniowość i niejasność.

Aby skutecznie działać w tym nowym środowisku, w pierwszej kolejności kluczowe jest zrozumienie i akceptacja zachodzących zmian. Następnie, podstawą jest gotowość do ciągłej adaptacji oraz rozwijania kompetencji niezbędnych do radzenia sobie z nowymi wyzwaniami.

Do wspomnianych kompetencji należą m.in.

• zwiększenie elastyczności i zdolności adaptacyjnych,
• promowanie innowacyjności i kreatywności,
• rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i niepewnością,
• budowanie sieci współpracy i wsparcia.

Wniosek jest jasny. Aby przetrwać i prosperować w otoczeniu BANI, jednostki i organizacje muszą być gotowe na zmiany oraz rozwijać strategie i umiejętności potrzebne do skutecznego działania w nieprzewidywalnym i złożonym środowisku biznesowym i społecznym.

Skorzystaj ze szkolenia

Trening umiejętności menedżerskich w świecie BANI dla Zarządów, Dyrektorów i Top Managementu